Bogusław Molecki, Klub Miłośników Transportu Miejskiego w Chorzowie Batorym

Komputerowa ewidencja zasobów w towarzystwach

Referat na I Spotkanie Stowarzyszeń Miłośników Komunikacji Miejskiej, Szczecin 7.09.2002 r.

KMTM w Chorzowie Batorym od początku swojego istnienia (1999 r.) duży nacisk kładł na opracowywanie zestawień informacji, które mogą być wykorzystywane do dalszego przetwarzania. Często do czynności tych używano technik komputerowych, czemu sprzyjał młody wiek średni członków Klubu. Poniżej przedstawiony zostanie przegląd kilkuletnich doświadczeń w tym zakresie.

Najbardziej rozpowszechnioną formą ewidencji prywatnej są zestawienia wykonywane w arkuszach kalkulacyjnych (typu MS Excel) przez członków Sekcji Historycznej. Największą zaletą takiego rozwiązania jest łatwość archiwizacji, co przeciwdziała zniszczeniu zestawień. Pliki z danymi mogą być bowiem regularnie przekazywane do depozytu w archiwum Klubu, czy np. u Przewodniczącego. Obecnie tą formą ewidencji objęte są np. przedwojenne wagony tramwajowe czy tabor autobusowy po 1990 r.

Inne metody stosowane są do prowadzenia zestawień, do których dostęp ma mieć większa liczba osób. Od 2001 r. uruchomiono projekt „Prasowskaz”, związany ze spisem artykułów o komunikacji miejskiej, znajdujących się w prasie archiwalnej. Po roku eksperymentów wypracowano następujące rozwiązanie: dane umieszczane będą na stronie WWW, z której można będzie pobrać pliki zawierające spisy artykułów, podzielone na poszczególne lata i dzienniki. Pliki te zabezpieczane będą hasłem, udostępnianym jedynie członkom Klubu, prowadzącym badania w ramach Sekcji Historycznej.

Podobny charakter ma projekt „KArBID”. Jest to baza danych, zawierająca informacje o wydawnictwach. Przeszukiwanie bazy danych odbywa się za pomocą zadawania odpowiednio sformułowanych pytań. Obecnie uruchomiony został jedynie moduł związany z planami miast. Po zadaniu pytania (np. o dane miasto), użytkownik otrzymuje listę właściwych planów, wraz z informacją o dostępie do nich. Właśnie te informacje zahamowały dalszy rozwój systemu – powstał bowiem dylemat, czy dokładne ujawnienie zbiorów poszczególnych osób nie doprowadzi np. do kradzieży na zamówienie. Ostateczne rozwiązanie nie jest jeszcze przesądzone, prawdopodobnie jednak informacje o zbiorach prywatnych zostaną w pewien sposób utajnione. Dostęp do bazy „KArBID” jest możliwy na prywatnych komputerach członków Klubu (uaktualnienia przekazywane są na dyskietkach i pocztą elektroniczną). W przyszłości planuje się zainstalowanie komputera z bazą „KArBID” w siedzibie Klubu.

Najszerszy charakter mają rejestry publiczne, jak np. uruchomiony w 2002 r. Rejestr książek nt. historii komunikacji miejskiej w Polsce. Rejestr ten funkcjonuje na stronie WWW Klubu i jest dostępny bez ograniczeń dla wszystkich chętnych. Taka forma służy popularyzacji tematyki transportu miejskiego w ogólności i nie powinna podlegać reglamentacji.

Podsumowując – należy stwierdzić, że wprowadzenie techniki komputerowej do prac badawczych towarzystw zdecydowanie ułatwia ewidencję informacji. Wykorzystanie specjalizowanego oprogramowania, pisanego bezpłatnie przez członków Klubu i darmowych systemów operacyjnych (np. Linux) pozwala przy tym znacząco obniżyć koszty takiego rozwiązania. Jednym z założeń przy tworzeniu podobnych systemów powinno być położenie nacisku na małe wymagania oprogramowania, co umożliwia zainstalowanie go na starych komputerach pozyskanych za darmo, lub „za symboliczną złotówkę”, wycofywanych z przedsiębiorstw.